Rola kobiety w Bułgarii

W pewnym komentarzu napisała do mnie Małgosia rzecz ciekawą i wartą uwagi. Żeby było wiadomo, o co chodzi, na początek przytoczę wspomniany komentarz:

"Wspomniałaś ostatnio o Perperikonie, a mnie się przypomniała ciekawa książka o Bułgarii, którą czytałam jakiś czas temu. Autorka pisze głównie o Rodopach, ale podaje sporo informacji o bułgarskich tradycjach, kuchni, historii, a zwłaszcza o codziennym życiu. Były tam opinie, które mnie zaskoczyły, np. "Kobieta w tym kraju jest człowiekiem gorszej kategorii", albo: "Mężczyźni nie zajmują się domem i dzieckiem, nawet jeśli nie pracują" i jeszcze: "Ważne decyzje podejmuje ojciec, potem mąż albo najstarszy syn" itp. Jak sądzę, inaczej wygląda to na wsi czy w małej miejscowości, a inaczej w dużym mieście. Bardzo jestem ciekawa Twoich obserwacji i zdania w tej kwestii. Podrzucam temat na kolejny post. Niezbyt kontrowersyjny :)"

Jak się później okazało, Małgosi chodziło o książkę Ałbeny Grabowskiej-Grzyb pt. "Tam, gdzie urodził się Orfeusz". Przyznaję, że ta książka jest na mojej obowiązkowej liście życiowych książek "do przeczytania/do zdobycia/must have!". Najpierw przykuł moją uwagę sam tytuł. To tutaj, w bułgarskich (wtedy - trackich) górach Rodopach urodził się znany mitologiczny śpiewak i poeta. Małgosia podsyciła moją ciekawość co do tej książki, która do tej pory zachęcała mnie przyciągającym tytułem, a teraz zachęca mnie jeszcze intrygującymi stwierdzeniami autorki.

Małgosiu, przedstawię moje własne obserwacje w tym temacie, wyciągnę jakieś niewielkie wnioski, ale nie mam odwagi generalizować. To, że zauważyłam takie, czy inne postawy i zachowania społeczne, nie musi znaczyć, że odnoszą się one do całej Bułgarii długiej i szerokiej.

Zatem:

Czy kobieta w Bułgarii jest człowiekiem gorszej kategorii?

- Kiedy byłam w ciąży, pewnego dnia oznajmiliśmy teściom, że znamy już płeć dziecka. Ci z niecierpliwością nasłuchiwali, co im powiem, a gdy usłyszeli, że dziewczynka, teściowa powiedziała "Nieeee nooo, nic się nie stało! Niech i w naszej rodzinie będzie jakaś dziewczynka". (Teściowa ma dwóch synów, jej matka ma syna, jej brat ma syna.) Zareagowali po prostu   t a k t o w n i e....  Rozczarowanie kryli bardzo usilnie i prawie by im się udało, gdyby nie to, że po prostu było i tak wyczuwalne.

- Wśród grona przyjaciół mojego męża to my pierwsi założyliśmy rodzinę. Po nas posypały się wśród znajomych ciąże jak z rękawa (Ale ja lubię frazeologię! "Posypały się ciąże jak z rękawa"). Pewnej parze od początku ginekolog mówił, że będzie chłopiec. Lekarz przez całą ciążę potwierdzał tę teorię i kolega był dumny jak paw. Cieszył się niezmiernie i na wszystkie strony świata głosił, że urodzi mu się syn. Będzie z nim w piłkę grał i będą razem na ryby chodzić. Zdarzyło mu się nawet powiedzieć coś w stylu "Niech no tylko spróbuje to dziecko nie być chłopakiem, to nie wiem co zrobię!". To dziecko wywinęło rodzicom numer i w ostatnim miesiącu ciąży okazało się, że jest dziewczynką. Wszyscy znajomi cichutko za plecami lekko się z kolegi podśmiewali i trochę sobie z niego kpili. Dziś córeczka ma już roczek, a kolega jest dobrym ojcem, ale pamiętam te jego oczekiwania....

- Kolejna sytuacja jest bardzo podobna. Ta sama historia. Kolega, któremu ma urodzić się dziecko, nawiasem mówiąc, za kilka dni. Początkowo było mówione, że będzie chłopiec. Ojciec cieszył się bardzo. No!, przynajmniej on będzie miał syna! Co to na ryby z nim będzie chodzić i piłkę będzie kopał. Całkiem niedawno okazało się, że na świat przyjdzie córeczka, a przyszły tata przemalować musiał urządzony już na niebiesko pokój dziecka. Uwaga! - jego partnerka spanikowała, gdy lekarz oznajmił jej, że jednak będzie dziewczynka. Przez kilka dni kryła przed nim tę wiadomość, bo bardzo bała się mu ją przekazać. Chłopak do dziś nie kryje rozczarowania.

- Więc jak już oceniłam postawy dwóch kolegów, to może wypada powiedzieć o reakcji mojego męża na wieść o tym, że urodzi mu się córeczka. Hristo stwierdził... - "Super! Nauczę ją ryby łowić i w piłkę grać!"

- Opowiadałam już raz historię, jak pewna babcia na widok tego,że mała Kalina zorientowała się, jak odkręcić wodę w kranie, stwierdziła: "Zobacz ją! Ona wie, gdzie to odkręcić. Widzisz to? Dziewczynka jest, a jaka mądra". Było to dla starszej pani niepojęte, że można być dziewczynką i do tego bystrą.

Czy bułgarscy mężczyźni zajmują się dzieckiem i domem?

- Tu pokuszę się o kategoryczne stwierdzenie, że podział ról jest w Bułgarii oczywistym zjawiskiem. Tym zajmuje się kobieta, tym mężczyzna. A kiedy ktoś swojej roli nie spełnia - hańba! Kiedyś, gdy ja byłam w Polsce, a Hristo w Bułgarii, rozmawialiśmy na skype. Opowiedział mi, jak było na rybach, gdzie nad rzeką spędził cały dzień w gronie trzech kolegów i jednej dziewczyny,narzeczonej jednego z przyjaciół. Stwierdził wtedy: "No i myśmy wszyscy robili sałatkę, przygotowaliśmy stół, kroiliśmy to, tamto, a ona leżała i się opalała!" Jak widać, niewykonanie kobiecych czynności przynosi wstyd przed kolegami. Wydaje mi się, że i w polskiej mentalności jest tak samo. Tak chyba wszędzie na świecie zostało przyjęte. 

- Na swoim przykładzie mogę powiedzieć, że jest inny, niż w typowym bułgarskim domu. Ale to tylko dlatego, że okoliczności nie dały nam wyboru. Ze względu na moją częstą niedyspozycję lub nieobecność w domu, to mój mąż zajmował się malusieńką Kaliną. Gdy byłam w domu, mąż mnie zmieniał i często stawał do Kaliny w nocy, brał ją nad ranem do innego pokoju i kazał mi spać i odpoczywać. Inni mężczyźni przypuszczam, że tak nie robią, gdyż na zachowanie mojego męża jego koledzy reagują z wielką aprobatą, szacunkiem i podziwem. A dlaczego tak nie robią? Właśnie z tego powodu, o którym już kiedyś wspomniałam - mamom pomagają babcie! To oczywiste, że malusim dzieckiem czasem się zajmuje babcia, a czasem mama... Nie będę się powtarzać. Tych, którzy nie czytali, odsyłam tutaj.

- Kiedyś spacerowaliśmy przez wieś. Byliśmy odwiedzić babcię mojego męża. W tej wsi mieszka już tylko kilkoro starszych ludzi. Nikt więcej. Przechodząc obok jakiegoś domu, pewien starszy mężczyzna zagadał do nas słowami: "Ooooo, co to się porobiło w tych czasach! Spacerujecie sobie w biały dzień z wózkiem! Kiedyś to tak nie było! Kiedyś młode, silne kobiety to w polu pracowały! A teraz patrzcie ją! Na spacerki sobie z mężem i dzieckiem chodzi". Było to skierowane do mnie i poczułam się, jakbym nie wiem jak zawiniła tym, że idę na spacer. Spytałam więc męża, kto w takim razie zajmował się dziećmi w tym czasie. "Jak to kto? Babcie, prababcie! Kobiety, które już nie miały sił na pracę w polu." Tu chyba moje rozważania zakręciły koło i wracamy do punktu wcześniejszego. Właśnie odkryliśmy, skąd wzięło się to, że i do dziś babcie tak czynnie biorą udział w opiece nad dzieckiem.

- Co do obowiązków domowych to tak, wymaga się od kobiety, żeby dom błyszczał czystością. Kobiety tu stale czyszczą, sprzątają. Pisałam o tym. Czy mężczyzna wykonuje prace domowe? Trudno mi powiedzieć. Mieszkaliśmy kiedyś z teściem, który jedynie śmieci wynosił. A mój mąż? W obowiązkach domowych pomagał mi od zawsze. Najpierw mieszkaliśmy z teściami, więc wtedy niewiele robiliśmy w domu, później byłam w ciąży, więc mi pomagał. Później byłam chora, więc mi pomagał. Dziś jestem w pełni sił, a on stale mi pomaga i nie wiem, czy to z przyzwyczajenia, czy po prostu taki pracuś mi się trafił, który bezczynnie siedzieć nie może.
Małgosiu, nie mam innych obserwacji na ten temat.... nie wiem...

Czy mężczyźni podejmują ważne decyzje? Mąż, a później starszy syn?

Na to pytanie jest mi trudno odpowiedzieć, bo dotyczą one wewnętrznego życia rodzinnego i musiałabym mieć kilka porównań, by coś na ten temat wiedzieć więcej. Sama jestem ciekawa. Na tyle, na ile widzę, odpowiedziałabym, że nie. Bo z mężem podejmujemy wspólnie ważne decyzje, a z kolei teściowa jest domatorką, a teściu pantoflarzem, który w życiu jej się nie postawił i domyślam się, że wszelkie decyzje były zawsze JEJ. 
Ciekawa jestem innym opinii na ten temat.




P.S. Małgosiu, mam nadzieję, że choć trochę zobrazowałam Ci, jak teoria autorki książki przekłada się na praktykę, którą obserwuję.